Data publikacji: 2015-06-30
Oryginalny tytuł wiadomości prasowej: Niezdolność do pracy – dla kogo zasiłek chorobowy?
Kategoria: BIZNES, Prawo
Zasiłek chorobowy zapewnia utrzymanie w sytuacji utraty zdolności wykonywania pracy zarobkowej. Wypłacany jest ze składek na ubezpieczenie chorobowe, odprowadzanych z wynagrodzenia. Komu, od kiedy i na jak długo przysługuje prawo do niego i jak ustala się jego wysokość?
Zasady przyznawania zasiłku chorobowego reguluje ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. 2005 r. Nr 31 poz. 267, późn. zm.), zwana dalej ustawą ubezpieczeniową.
Komu przysługuje prawo do zasiłku?
Głównym kryterium prawa do zasiłku jest bycie objętym ubezpieczeniem chorobowym, czyli opłacanie składek do ZUS. Wbrew pozorom zasiłek chorobowy nie przysługuje jednak tylko pracownikom zatrudnionym na umowę pracę. Na podstawie ubezpieczenia dobrowolnego może być przyznany również osobom wykonującym pracę nakładczą (potocznie zwaną chałupniczą) czy zatrudnionym na umowę-zlecenie, duchownym czy osadzonym w więzieniu lub areszcie, którzy wykonują odpłatną pracę.
Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego przysługuje objętym ubezpieczeniem chorobowym obowiązkowym:
pracownikom,
członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
osobom odbywającym służbę zastępczą,
oraz objętym ubezpieczeniem chorobowym dobrowolnym:
osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osobom z nimi współpracującym, w tym osobom świadczącym pracę na podstawie umowy uaktywniającej, określonej przepisami ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do 3 lat (Dz.U. Nr 45, poz. 235 ze zm.),
osobom wykonującym pracę nakładczą,
osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nimi współpracującym,
osobom wykonującym odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
duchownym.
Kogo obowiązuje okres wyczekiwania? Rozpoczęcie pracy a zasiłek chorobowy
Przepisy nie zawsze gwarantują nam prawo do zasiłku chorobowego od razu po rozpoczęciu zatrudnienia u nowego pracodawcy. Świadczenie przysługuje ubezpieczonym osobom przeważnie dopiero po tzw. okresie wyczekiwania, czyli 30 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Jeśli przerwa między ustaniem poprzedniego stosunku pracy a rozpoczęciem obecnego zatrudnienia przekroczyła 30 dni, okresy ubezpieczenia nie będą się sumować, chyba że była ona spowodowana:
urlopem wychowawczym,
urlopem bezpłatnym,
odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza zawodowego.
Jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy lub osoba posiada co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, masz prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia zatrudnienia.
Prawo to przysługuje również:
absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych;
posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.
Zasiłek chorobowy – od kiedy, na jak długo, ile wynosi?
Zasiłek chorobowy nie jest przyznawany od pierwszego dnia niezdolności do pracy, chyba że pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników bądź niezdolność do pracy dotyczy osoby samozatrudnionej. W tych dwóch przypadkach ZUS bierze na siebie finansowanie ubezpieczonego na czas choroby już od pierwszego dnia.
W przypadku pracowników, osób wykonujących pracę nakładczą oraz odbywających służbę zastępczą przez pierwsze 33 dni choroby wypłacane jest przez pracodawcę wynagrodzenie chorobowe w wysokości 80% podstawy wymiaru. W 34. dniu choroby ubezpieczony zyskuje uprawnienie do zasiłku chorobowego w tej samej wysokości. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50. rok życia najpóźniej w roku poprzedzającym chorobę. Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje im już od 15. dnia niezdolności do pracy.
Kwota zasiłku chorobowego ulega zmniejszeniu do wysokości 70% podstawy wymiaru, jeśli osoba uprawniona do świadczenia przebywa w szpitalu. Wyjątek stanowią ubezpieczeni w wieku 50+, a także osoby wykonujące pracę nakładczą bądź odbywające służbę zastępczą. W ich przypadku kwota zasiłku chorobowego nie ulega obniżeniu.
Istnieje ograniczenie co do długości okresu niezdolności do pracy, w czasie którego ubezpieczonemu przysługuje zasiłek chorobowy. Przeważnie wynosi on nie więcej niż 182 dni. Przepisy ustawy ubezpieczeniowej dopuszczają jednak wyjątki w tym względzie. Okres ten wydłuża się do 270 dni w przypadku osób chorujących na gruźlicę, oraz od 2009 r. również ubezpieczonych kobiet, których niezdolność do pracy przypada na okres ciąży. W każdym przypadku do tego okresu wlicza się czas, w którym ubezpieczonemu wypłacane było wynagrodzenie chorobowe przez pracodawcę (33 lub 15 dni).
W niektórych sytuacjach pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy nawet po ustaniu zatrudnienia. Dzieje się tak w przypadku, gdy niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni oraz powstała:
nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego albo
nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego – w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby (oznaczonej w zaświadczeniu lekarskim kodem literowym "E").
Kiedy 100%?
W szczególnych przypadkach, które zostały uwzględnione w art. 11 ust. 1 ustawy ubezpieczeniowej, pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego odpowiadającego 100% podstawy wymiaru. Dotyczy to osób, których niezdolność do pracy:
przypada na okres ciąży
została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy do domu
związana jest z poddaniem się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów (także zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów).
Zgodnie z art. 36. ust. 1. ustawy ubezpieczeniowej, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
W przypadku pracowników zatrudnionych na pełen etat podstawa wymiaru nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia odpowiedniej do stażu pracy, jaką otrzymamy po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.
Ubezpieczenie zleceniobiorcy
Pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe, jeśli zatrudnia osobę na umowę inną niż umowa o pracę. Jeśli obie strony wyrażą taką wolę, pracownik może jednak zostać objęty tzw. nieobowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym. Ten rodzaj ubezpieczenia zakłada m.in. dłuższy okres wyczekiwania na uzyskanie prawa do zasiłku. Obecnie wynosi on 90 dni (dawniej 180 dni).
—–
Autor: Daria Szewczyk, radca prawny, doradca w firmie Professional Services
Od ponad 10 lat doradza przedsiębiorstwom w zakresie prawa cywilnego , handlowego, prawa pracy i prawa zamówień publicznych. Reprezentuje klientów przed sądami i prowadzi kompleksową obsługę procesów sądowych. Doświadczenie w obsłudze prawnej krajowych i międzynarodowych podmiotów gospodarczych oraz instytucji sektora publicznego zdobywała w największych polskich i zagranicznych kancelariach prawnych. Autorka szeregu artykułów publikowanych m.in. na łamach Gazety Prawnej i Rzeczpospolitej.
źródło: Biuro Prasowe
Załączniki:
Hashtagi: #BIZNES #Prawo
